"Yasını tutmadığınız her acı bir biçimde sizden çıkar"

Maşallah, çok doğru söylemiş.

Lakin soruyorum:

Yas tutmaya kim engel oluyor?

Buna engel olan; kriz sonrası depresyon, ayrılık anksiyetesi, travma sonrası stres bozukluğu vs. diyen, sonra da, "Depresyondasın, al şu ilacı iç, hemen rahatla, boşuna üzülme" diyen psikiyatristler değil mi!

Krizin, ayrılığın ve travmanın yasını tutmak kabilinden olan duygusal süreci kim baskılıyor?

Şecaat arz ederken sirkatin söylemek miydi neydi, işte o tam da bu olsa gerek!

Şahsını tenzih ederek söylüyorum:

Sayın doktorumuzu Allah konuşturmuş olmalı!

Bu alandaki teori ile pratik arasındaki uçurumu, en önemlisi de alana hakim olan çarpık zihniyeti görün diye!

Hep söylüyorum:

Psikiyatri ve elindeki yegane "etkisiz silah" olan antidepresanlar olumsuz olaylarla olumsuz duygusal tepkiler arasındaki (olması gereken) doğal etki - tepki ilişkisini bozuyor.

Olumsuz olay olsa bile olumsuz etkilenme olmamalı (çünkü bu hastalık, iyileştirilmeli mantığı) diyerek bu sistemin fıtri çalışma mekanizmasını parçalıyor.

Bu, bir oyuncağın uzaktan kumandası ile sinyal gönderildiği halde tekerlekler dönmemeli diyerek o tekerleğin dönmesini mekanik bir müdahale ile engellemeye çalışmaya benzer ki bu "sinyal var ama dönme yok" pratiği oyuncağı bozar! Bir süre sonra oyuncak sinyal almadan bile tekerleklerin dönebildiği, bazen kendi kendine ışıkları falan yanabilen bozuk bir nesneye dönüşür.

Aynı şekilde bir süre sonra organizma olumsuz bir yaşam olayı söz konusu olmadan bile olumsuz duygusal tepkiler üretir hale gelir.

Çevrenize bakın: Sebepsiz yere sıkıntı çekenler, bir neden yok ama mutsuzum diyenler vs. genelde hep bu popülasyondur.

Dediğim gibi:

Bir elektronik alet bir sefer bozuldu mu artık gerekli gereksiz sinyal verir, durup dururken ses çıkarır, kendi kendine ışığı falan yanar ya, aynen öyle!

Hep söylüyorum:

Göstergeleri yanmayan her makineye bozulmuş muamelesi çeken, elektrik kablosunda bir gevşeklik var mı, fişte bir sorun olabilir mi yahut elektrikler kesik olamaz mı demeyen (bunlara pek bakmayan) modern psikiyatri bizi iyileştirmiyor; hasta ediyor!

İnanmayanlar, ikna olamayanlar yazılarıma baksınlar ve bunları tek tek nasıl ispat ettiğimi gözleriyle görsünler.

PEDAGOJİ DERNEĞİNE CEVAP

Son dönemde popülaritesi hızla artan bir dernek: Türkiye Pedagoji Derneği!

Malum, sürekli bildiri yayınlıyorlar!

PSİKOLOG OLARAK CEVAP

Esasında bu eleştiri ve yayınlanan bildiri o derece abesle iştigaldir ki.

İki temel argüman kullanılmış bu bildiride:

 2.Çocuğun bu sevgi gösterisinden korkması.

Hemen ikincisinden başlayarak cevap vereyim ve sorayım:

Popo ne zamandan beri cinsel (erojen) bölge oldu? (Sapık içerikli pornografik filmleri baz almazsak tabi)

1. Maddeye yani çocuğun korkması hususuna gelince:

Onlar her yanı korku uyarıcısıyla dolu böylesi bir dünyada cam bir fanusun içinde mi yaşarlar?

Bu sakat algılama için yıllardır psikiyatriyi eleştirirken şimdi bir de pedagoji mi çıktı karşımıza?

BU TUTUMUN EN OLASI NEDENİ

VELHASIL

Çocuk ve psikoloji işini aşırı hassas ve kırılgan bir mesele gibi sunan uzmanlar ve meslekler yüzünden sorunların uzman sayısı ile paralel bir şekilde arttığını,

Cezaevinde 20 senedir mahkum olan çocukların bile psikolojilerinin o kadar kolay bozulmadığını,

Dahası, Çin malı oyuncakların bile bu kadar kolay bozulmadığını tekrar hatırlatmak istiyorum.

PEDAGOJİ DERNEĞİNE BİRKAÇ SORU

Türkiye pedagoji derneği adıyla bir dernek kurmuşsunuz! Hayırlı olsun! Ancak bu alanda çıkan çivileri tamir etmeye niyetli bir marangoz olarak bazı sorular sormak durumundayım:

1.Ülkemizde aktif kaç pedagoji bölümü vardır?

2.Ülkemizde unvanını üniversitelerden almış kaç gerçek pedagog vardır?

3.Dernek üyelerinizin kaçı akademik anlamda gerçek pedagog unvanına sahiptir?

4.Çocuk gelişimcilerin ve rehber öğretmenlerin pedagog olarak kendilerini ifade etmesi, sizin de bu çizgide bir anlayış içinde olmanız meslek etiğiyle ne derece bağdaşmaktadır?

5.Bu saydığım meslek erbaplarına "pedagog değilsiniz" diyerek karşı çıkmayan, böylece halkın en azından unvan noktasında aldatılmasına ses çıkarmayan bir derneğin başka konulara karşı çıkması ne derece tutarlı ve inandırıcı olur? 

CEZA ÇOCUĞU AŞAĞILAR MI? BİR PEDAGOGA CEVAP

Aynı zamanda bir fakültede ders de veren ünlü bir pedagog twetırda özetle şunları söylüyor:

“…Cezalandırılan çocuğun kişilik kaybı ceza alması ile değil, yetişkinin böylesi bir potansiyele sahip olduğunu bilmesi ile oluşur.

…Kişilik bozuklarının neredeyse tamamına yakını çocukluk döneminde yaşanılan anılardan oluşmaktadır.

…Cezalandırmak çocuğu aşağılamaktır. Aşağılanmışlık hissi kişilik gelişiminin önündeki en büyük engeldir.”

…

Bu sözler bir pedagoga, yani ünlü bir çocuk eğitimi uzmanına aittir. Bu arada pedagog demek aslında çocuk eğitimcisi demektir; sorun çözmeye namzet klinik bir meslek demek değildir. Tabi ki gerçekte böyledir. Ancak herkesin her şeyi -kendi asli işinden bile- çok daha iyi bildiği ülkemiz pratiğinde öyle değildir.

O yüzden alanla ilgili eğitimsel nitelikli genel bir şeyler söylerken bunların özelde her çocuğa ne derece uyduğu hususu ve teorinin her zaman pratikle örtüşmeyebildiği noktası gözlerden kaçabilmektedir.

Bu bağlamda hemen belirteyim ki yukarıdaki sözlerin içerdiği mesajlar psikoloji biliminin en temel verilerine dahi terstir; yani bilimsel değildir. Ayrıca pratik - klinik gözlem bulgularıyla da çelişmektedir. Söz konusu yöntemin tamamen bilimsel bir yaklaşımla kullanılması halinde adeta sihirli değişimler yaratabildiğini yüzlerce kere gözlemlemiş deneyimli bir hastane psikoloğu - klinisyen olarak söylüyorum bunları.

Kaldı ki her yaklaşımın az veya çok (en azından yüzeysel bakınca) olumsuz gibi gözüken yanları olabilir. Önemli olan asıl hedeflenen etkinin yan etkiden çok daha büyük değişimler yaratabilmesidir. Esas olan saçları döküyor diye bir kanser hastası için hayati öneme sahip olan kemoterapi tedavisini boş ve anlamsız gibi lanse etmemektir. Ancak şunu yüzde yüz emin olarak söylüyorum ki doğru uygulanmış bir ödül - ceza sisteminin en ufak bir sakıncası bulunmamaktadır.

Doğru uygulanmış cezanın bir çok mühim ayrıntısı olmakla birlikte en temel iki yönünden birisi çocuğun kişiliğinin bütününü değil; sadece ilgili davranışı hedef alması ve bu cezanın mahrum bırakmak şeklinde olmasıdır. Kişiliği değil sorunlu davranışı hedef alan ve sadece mahrum bırakmak şeklinde işleyen bir cezanın aşağılayıcı nasıl bir yönü olabilir! Zaten ebeynler çocuklarını bazı şeylerden bir biçimde mahrum bırakmıyorlar mı! Hiç alakası olmadığı halde -olur da aşağılanırlar diye- her dediklerini yapıyorlar mı ya da yapmaları mı gerekiyor! Hatta hiç mahrum bırakmamak psikolojik açıdan doğru bulunmayan bir yaklaşım ve tutum biçimi değil midir!

Hep söylüyorum; bu alan kişisel görüşlerin, şahsi deneyimlerin ve subjektif değer yargılarının kolaylıkla “bilimsel gerçeklermiş gibi” empoze edilebildiği yani çivisi çıkık bir alandır. 

Çünkü bu alan uzmanların ağızlarından çıkan her sözün bilimin kesinleşmiş gerçekleriymiş gibi algılandığı, hele hele bunlar ünlü ve medyatik birilerinin ağzından çıkmış ise daha da kuvvetli bir biçimde hüsnü kabul gördüğü bir sahadır.

BİLİM NE SÖYLER PEKİ

Davranışlarda ödül ve ceza konusu en temel psikoloji kitaplarında, hatta eğitim fakültelerinde okutulan en temel öğrenme psikolojisi ders kitaplarında dahi yer alır. Ceza bir davranışın gerek yapılma olasılığını gerekse yapılış sıklığını azaltır. Öğrenmede ve davranışlarda pekiştirecler, pekiştirme tarifeleri ve sönme gibi en temel psikoloji kavramlarını bilen herkes bu gerçekleri de bilir.

Eğitim arabalardaki gaz, ödül ve ceza da frendir. İkisi birlikte çalışırsa araba yol alır. Ödülsüz - cezasız çocuk yetiştirmek frensiz araba kullanmaya benzer. Araba yolunda gittiği sürece problem olmayabilir. Ancak bu eksiklik durmanız gerektiğinde ölümcül kazalara neden olur. Sorun cezada değil; cezanın ne ve nasıl olduğundadır.

Aslında bu kişilerin ödül ve cezaya karşı olması bu yöntemi manevi eğitime yani fıtri dedikleri sisteme alternatif gibi algılamaları yüzündendir. Oysa ödül - ceza manevi eğitime bir alternatif değildir; bilakis eğitimi destekleyen ve onunla eksik kalan yönleri tamamlayan bir yöntemdir. Ödülsüz ve cezasız bir eğitimin ancak adı eğitim olur lakin sonuçları asla olmaz. Tüm eğitim kurumlarındaki karne gerçeği, iyi not ve kötü not uygulaması eğitimde ödülün ve cezanın ne derece önemli olduğunu gösterir. Karnesiz ve notsuz bir eğitim sistemi okul için ne ise ödülsüz ve cezasız bir çocuk yetiştirme sistemi de aile için odur!

ÖDÜLSÜZ VE CEZASIZ BİR MANEVİ EĞİTİM

Diyelim ki çocuğunuz henüz beş - altı - yedi - sekiz yaşında. Ödül ve cezayi frenk işi görüyor; fıtri olan bu zannederek sadece manevi eğitimi önemsiyorsunuz. Bu arada çocuğunuz yalan söylüyor yahut her istediğini bağırıp çağırarak elde ediyor. Veya ders çalışmıyor ya da televizyon başından bir türlü kalkmak bilmiyor. Ne yapacaksınız bu durumda? Dinen (ve yaşı gereği) haram olmayan bu davranışlar için günah mı diyeceksiniz! Böylece o yaştaki çocukların dinen masum olduklarını bile bile yok mu sayacaksınız! Ya da tövbe diye açık bir kapı bulunduğunu görmezden gelecek, Allah'ın affedebileceği gibi gerçeklere sırt dönecek, ev ortamındaki her olumsuz davranışını ya sevap ya günah kategorosine sokarak - abartarak mı yansıtacaksınız çocuğa! Gerçeği olduğu gibi anlattığınızda, sözgelimi, "Yavrum bu davranış dinen yanlış ama Allah affedebilir" vs. dediğinizde bu dinsel telkin bazlı eğitim çocuğun o anki davranışsal sorunlarında ne kadar tesirli olacaktır! 

En önemlisi de abarttığınızda ve gerçekleri bilerek çarpıttığınızda (ki böyle bir durumda buna kesinlikle mecbur kalacaksınızdır) bu dinen ne kadar uygun bir eğitim olacaktır! Peki daha ufacık yaşta bile bazı davranış hatalarını din adına abartılı bir biçimde kullanmanın ve çocukları sürekli dini nitelikli keskin tehdit sağanağı altında ıslatmanın çocukların bilinç altlarını nasıl bir din ve değerler algısı ile dolduracaktır; bunu hiç düşünüyor muyuz! Kaldı ki sevap ve günah motiflerini kullanmak da bir çeşit ödül - ceza değil midir! Yaş itibariyle dinden henüz muaf / masum olan çocukları reşit hale gelmiş yetişkinleri ilgilendiren yükümlülüklere katı bir yaklaşımla muhatap kılmak onları -en fazla- harçlıktan ya da tv. izlemektem mahrum bırakmak şeklinde olan ödül ve ceza sisteminden nasıl daha fazla pedagojik olabilir!
.
Ödül ve cezasız çocuk büyütmek ebeveynleri ruhen yorar, kızmak, hakaret, dayak türünden daha aşağılayıcı yaklaşımlara mecbur hale getirir. Ruh davranışlarla kalıba girer. Askerlikteki nöbet vb. uygulamalar ruhu davranışlar yoluyla eğitme çalışmasıdır. Davranışları kurallara uyma egzersizleri kalıba sokar. Kuralları işleten ise ödül ve cezadır. Ödül ve cezenın olmadığı yerde kurallardan söz edilemez. Kurallara uymayan her çocuğun içindeki masum duygular zamanla tüm eğilimlerini belirleyen taşkın bir nehre dönüşür. Ayrıca ödül ve ceza olmadığı için kuralsız yetişen çocuklar büyüdüklerinde kural gerektiren her ortama (örneğin sabit bir işe veya evliliğe vb) adapte olamaz, hemen sıkılarak havlu atmayı tercih eder hale gelirler. "Evliliğin gereklerine göre davranmalıyım, bu benim görevim, bu işin kuralı böyle" diyemezler. Evlilikte sabırlı olunması gerektiğini manevi eğitim söyler, ancak bunu içselleştirerek kolaylaştıran ya da eğreti kılarak pratikte imkansız hale getiren ödül ve ceza sistemidir. Bu olmadığında, sadece sabırlı olunması gerektiğini bilmekle sabırlı olabilmek kolay kolay mümkün olmaz.
.
Duygu bazlı değil, kural odaklı bir zihin inşası için gerekli olan kuralları içselleştiren tek şey sağlıklı olarak uygulanmış ödüller ve cezalardır. İçselleştirilen kurallar duygulara takılmadan yaşamayı öğretir. Bu, şiddete yol açan öfke kontrolünün bile en temel adımı, adeta ilk düğmesidir. Aksi ise bizde olduğu üzere duygu bazlı yaşamı yerleştirir, insanları gece - gündüz hisleriyle yatıp kalkan (adeta "duygu manyağı" diyebileceğimiz) takıntılı kişiliklere dönüştürür. (Sözkonusu sakat anlayışı inşa eden diğer güçlü bir neden de kulaktan dolma bilgilerle ve/veya ampirik bulgularla toplumların bilinçaltlarını kurgulayan / zehirleyen (bu konuyu müstakil olarak ele alan bir makalem mevcuttur) NLP, Kişisel Gelişim, Yaşam Koçluğu türü -çoğu- gayr-i bilimsel olan uygulamalar ile en temel mesleki gerçeklerden bile haberi olmayan, fakülteyi -zaten devam zorunluluğu olmayan derslerde- partnerleriyle yahut dostlarıyla cafe içlerinde ya da ağaç altlarında sohbet ederek bitirmiş olduğunu zannettiğim bir kısım meslek elemanlarıdır). Kuralsızlığın kural olduğu bir yerde inşa olan böylesi sakat bir anlayış, "Seviyorum - iyi - yaklaş; soğudum - kötü - uzaklaş" anlayışını besler. Bu anlayış, "Mutluyum - yapıyorum - tamam; canım sıkıldı - olmuyor - eyvallah" şeklinde değişik daha bir sürü kolla hayatımızı kuşatan sinsi bir psikolojik zehirdir.
.
Kurallı çocuk yetiştirmeye en iyi örnek batı, özellikle de Almanya'dır. Bu onların futbol maçlarına bile sirayet etmiştir. 3 - 0 önde de geride de olsalar disiplinli ve kurallı oynamaları hiç değişmez. Maçı baştan sona aynı tempoda götürürler. Çünkü bunu kendi görevleri yani temel kural olarak görürler. Bu anlayış onlarda içselleşmiştir. Biz ise bir anlık heyecanla 2 - 0 öne geçebilir, ancak -düşen duygu yoğunluğu neticesinde- peş peşe gelen 3 golle maçı bir anda kaybedebiliriz. Bu deli gibi seviyorum diyerek kurulan nice evliliklerin en geç bir - iki sene sonra artık nefret ediyorum diye bitirilmesine ne kadar da benziyor değil mi!

SORUN CEZADA DEĞİL, HATALI UYGULANMASINDA

Siz (ilgili pedagogun şahsını tenzih ediyorum, genel söylüyorum) uzman olarak yıllardır onca mesleki uygulama yapar, hatta kitap yazar, seminerler verir lakin cezanın nasıl olması gerektiği meselesine iki kelime ile bile değinmezseniz ortaya çıkacak keyfi ve yalan yanlış ceza uygulamalarına bakmak, sonra da böyle ceza olmaz demek, akabinde de “sırf içinizde uyanan nahoş duyguları baz alarak” cezaya karşı tavır almak zorunda kalırsınız.

Ceza denince hapis ya da kırbaç cezasını algılayan bir kısım uzmanlar lafla peynir gemisi yürütmeye çalışan, böylece çocukla kısa sürede yüz göz haline gelen ebeveynler doğurdu. Bir mesleğe sahip olmak her şeyden önce son derece güçlü bir duyarlılığa ve mesuliyet duygusuna sahip olmayı da gerekli kılar. 

Evet davranışlarda ödülün ve cezanın önemi bilimseldir. Bu ayrıca fıtri bir hakikattir de. Cennet ve cehennem de ödül ve ceza sistemidir çünkü. Allah dahi biz kullarını sonsuz bir ödül olan cennet ile ve yine sonsuz bir ceza olan cehennem telkinleriyle terbiye eder. 

Bu biz aklı olgunlaşmış, değer yargıları çoktan oturmuş, hatta ömrünün en az 20 senesi eğitim yuvalarında geçmiş koca koca insanlarda bile böyle olacak ama “id” dediğimiz temel dürtüleri ve duyguları daha baskın olan çocuklarda olmayacak! Onları sadece eğitmekle terbiye edeceğiz…

Madem genelde eğitim, özelde ise manevi eğitim yeterli geliyor o halde Allah neden -haşa- böyle bir ödül ve ceza sistemi gereği duyuyor! Çünkü “O” kudreti sonsuz söz konusu insan olduğunda manevi de dahil hiçbir eğitimin tek başına yüzde yüz yeterli olmadığını biliyor. 

Eğitim tek başına köpek, fil, at gibi gibi bir kısım hayvanlarda yüzde yüz sonuç verir ancak.

Sayın pedagog, "Çocuğu cezalandırmak…" diyor. Oysa cezada çocuk cezalandırılmaz, davranışı cezalandırılır. 

Buradan rica ediyorum: Lütfen kendi kişisel algılarımızı ve subjektif yargılarımızı bilim diye sunmayalım... Çünkü ağzımızdan keyfice çıkan her cümle bilimsel bir gerçekmiş gibi kabul görüyor (çünkü insanlar ne duyduklarından çok kimin söylediğine önem veriyor) algı inşa ediyor, haliyle de çocuklara ilişkin hayati yaklaşımları kodluyor.

Ödülsüz - cezasız çocuk yetiştirmek frensiz araba kullanmaya benzer. Tekrar ediyorum; sorun cezada değil cezanın ne ve nasıl olduğundadır.

Tekrar ediyorum; ceza denince hapis ya da kırbaç cezasını algılayan uzmanlar lafla peynir gemisi yürütmeye çalışan ebeveynler doğurmuştur.

Uzmanlar her türlü sorunların -bilakis azalması gerekirken- neden uzman sayısı ile paralel arttığı meselesi üzerine durup iyice düşünmelilerdir. Bunun vakti gelmiştir, hatta geçmektedir bile…

Yine sayın aynı pedagog, “His…” diyor. Oysa en temel psikoloji ilkesine göre hisler bir duygu biçimidir; duygular ise çoğu irrasyonel olan duygulardır. Dolayısı ile tek başına gelişime engel olduğunu söylemek bilimsel değil; subjektif ve abartılı bir genellemedir. 

Hepimiz pedagogların vs. hiç olmadığı yerlerde – yörelerde – dönemlerde cezanın ve en ala hislerin potasında adeta bir hamur gibi yoğrularak büyütüldük. Hangimizin hangi yönü patolojik ölçüde geri kaldı. Asıl böyle bir ön kabul insana yapılan hakarettir.

Ödül ve ceza aşağılıyor demek farkında olmadan -haşa- Allah insanı cennet ve cehennemle terbiye ederek aşağılıyor demektir.

Niyetimizin bu olmaması inanç noktasında bizi şirkten yahut küfürden elbette ki korur.

Lakin bilimsel gerçeklermiş gibi sunulan bu tür subjektif öneriler çocuklarımızı ve ebeveynlerinin laf - söz değirmeninde dönüp durmaktan bitap düşen ruhlarını korumuyor ne yazık ki…

"Çocukları bilinçli bir amaçla ve disiplinli bir metotla mahrum bırakmak demek olan ceza değil; markette gezerken canının istediğini alamayan babasının yaşadığı iç parçalayıcı mahcubiyet ve bunu gördükleri halde pizza yiyebilen medeni bir dünya ile karnı tok olarak uyuyabilen bir müslüman toplum yaralar"

İLAÇLARA KARŞI ÇIKANLAR SUÇ İŞLİYOR DİYEN PSİKİYATRİSTLERE SORULAR

1. Psikoterapi malum, psikoloji biliminin bilgi, ilke ve yöntemleri üzerine kurulu bir iletişimsel yaklaşımdır. Peki  fizyolojisiz, anatomisiz hekimlik olmuyor da fakülte düzeyinde psikoloji eğitimi almadan psikoterapi nasıl mümkün olabiliyor? Yasaların bu hakkı hekimlere vermesi bu temel ve nesnel gerçeği değiştiriyor mu?

2. Gerçek bu olduğu halde hasta – asistan, usta – çırak, hastalık ve teşhis odaklı bir kategorik eğitimle yetişmiş bulunan hekimlerin terapi yapması analarının ak sütü gibi helalken 4 yıl katıksız psikoloji okuyan psikologların bu konuda, yani kendi öz alanlarında yetersiz görülmesi etik ve hakkaniyetli bir yaklaşım mıdır?

3. 4 – 5 yılda kazanılamayan bu eğitimin 10 – 15 günlük kısa kurslarla kazandırılması (üstelik de fakülte düzeyinde psikoloji alt yapısı olmadığı halde) nasıl mümkündür? Peki bir psikolog farmakoloji ve DSM kursuna gitse, ilaç mümessillerinden de ilaç ve prospektüs bilgilerini alsa (ki psikologlar bu dersleri fakültede görürler) hekimlik yapabilir mi mesela? Buna karşı çıkarken ki kaygılar terapi konusunda da geçerli olmalı değil midir?

4. “Psikologlar uzman değil ama” diyen psikiyatristler olarak uzman olmayan pratisyen hekimlerin daha riskli bir alanda medikal tanı ve tedavi uygulayabilmesine, hatta en hayati acil servislerde yıllarca hizmet üretebilmesine de karşı çıkıyor musunuz yahut çıktınız mı mesela? “Yok” ise cevabınız, bu tutarsızlığı nasıl izah ediyorsunuz?

5. “Psikolog hekimle çalışmalı” klişenizdeki tutarsızlığı görebiliyor musunuz peki? Bunu görebilmek için hekim olmak da akademisyen olmak da yetmiyor. Bu daha ziyade insaf, vicdan, adalet, kapris, mesleki kıskançlık, mesleki narsizm, etik değerler, bilimsel anlayış gibi vasıfları ilgilendirir. Çünkü psikologların emniyette, orduda, okullarda, cezaevlerinde hekim olmadan işlev görmesine hiç ses çıkarılmıyor! Bu sadece özel  sektöre gelince sorun oluyor nedense! Cidden kaygı toplum sağlığı mı burada?

6. Sözkonusu terapi, danışmanlık olduğunda hekimlerin 6 yıllık tıp eğitimlerinin bir alt yapı oluşturmadığı bir gerçektir. Bu durumda uzman hekimin asıl eğitimi psikologlarınkinden fazla ve farklı mıdır? Değilse ki değildir, bu durumda iki de bir yapılan 10 yıl vurgusu haksız bir demagojiden öte nasıl bir mana ifade eder?

7. Antidepresanların kullanımına mani olanları suç işlemekle itham ediyorsunuz. Bu hastalık ve korku umacılığı nedendir?

8. Tedavi demek sadece antidepresan demek midir! Bu kişilerin (Metin Münir vb.) tedaviye değil, antidepresanla tedaviye karşı çıkması arasındaki farkı görebiliyor musunuz? Oysa ve olsa olsa, tedaviyi engellemek suç olabilir en fazla! Artı kişilerin kendi tedavilerini seçebilme ve gerekirse kesebilme hakları vardır! O zaman kişiler de mi suç işlemiş oluyor, illa ki yardım almadılar diye?

9. Peki yıllarca bu ülkede ruhsal yaklaşımları sadece medikal tedaviye indirgemiş, en az tedavi kadar gerekli olan psikolojik danışmanlığı, terapiyi, desteği, eğitimi  ihmal etmiş; bu uğurda psikologlarla sürekli savaşmış, dışlamış; yani ne kendisi bu hizmetleri vermiş ne de başkalarına müsaade etmiş, doğru tedavi “ilaç artı terapi” olduğu halde sağaltımları senelerce sadece ilaca indirgeyerek eksik bırakmış, böylece iyileşmeyi geciktirmiş (eksik tedavi demek uzayan giden tedaviler demektir), çünkü  kişilerde “iyileşemiyorum, demek ki hiç iyileşemeyecim” düşüncesini pekiştirmiş; bu süreç sonunda hem kişileri daha fazla hasta etmiş hem de yol açtıkları uzayan tedavilerle ülke ekonomisine gereksiz yere yük bindirmiş hekimler de suç işlemiş oluyor mu?

9. Bir devlet hastanesinde çalışmak, uzman sayısı azlığı, fiziki olanaklar, iş yoğunluğu sağlık alanındaki bu vahameti haklı çıkarır mı? Bu yapısal sorunlarla ilgili hangi canhıraş çaba gösterildi? İlgili konuda, ilgili meslek derneği hangi duyarlı gayreti sergiledi?

10. Etik yok edilmek pahasına saklanan, sonra tek tek ortaya çıkan bazı bilimsel araştırma bulgularını yazmak, halkı gizlenen gerçeklerden  haberdar etmek neden tedaviye engel olsun? Halkı bozuk işleyen bir ruhsal yardım sürecinden uzak tutarak korumak en büyük ruhsal yardım değil midir? Bu durumda bir kısım cesur ve duyarlı köşe yazarları bu topluma, ruh sağlığı konusunda, sizden çok daha fazla koruyucu bir hizmet vermiş olmuyorlar mı? Yoksa burada halkı gerçeklerden uzak tutmak kaygısı ve çabası mı vardır?

PROF. DR. SAYIN NEVZAT TARHAN'A CEVAP

Prof. Dr. Nevzat Tarhan diyor ki

“Duygularımızın beynimizde biyokimyasal karşılık bulması, duygularla ilgili ölçü aletini keşfettiğimiz gerçeğine bizi yaklaştırdı.

Hangi sevgi, hangi nefret, hangi değerler bizim çıkarımızadır, sorusuna artık beynimizi ölçerek karar verebileceğiz.

Duygularımızın fiziksel bir varlığının olması insanlık tarihinin hayranlık uyandıracak keşiflerinden birisi olmuştur.

İnsan beynindeki karmaşık biyolojik süreçler ve sayısız bağlantılar, insanı doğru tanımamızda bize yardımcı olmaya başlamıştır.

Sevgi duygusunun insan beyninin özel bir işleyişine bağlı olduğunun anlaşılması, sevginin değerini ve itibarını düşürür mü?

Binlerce yıldır aşk, sanat, romantizm, kıskançlık olarak bilinen ve ‘insan ruhu’ olarak isimlendirdiğimiz kavram yeniden mi tanımlanacak?” 

Buradaki Yaklaşımın Türkçesi şudur

_”Daha ruhsal hastalıkların fizyolojisi çözülmedi” demeyin sakın. Bakın görün, biz duygularınkini bile çözdük!

_Bize hastalık yok, nesnel bulgularınız zayıf falan diye de saldırmayın; bakın bizde de her şey beyinde fizyolojik açıdan netleşmeye başladı!  Biz de artık tıbbın diğer branşları gibiyiz, hiç farkımız yok!

_O zaman doğru yoldayız; aynı işleyişe tam gaz devam!

Sonuç

Ünlü ve mütedeyyin hocamız, “Ülkemizde 100 kişiden ancak 12’sine doğru teşhis konuluyor” vahim gerçeğini katıldığı kurultayda bilim adamı meslektaşından dinliyor ancak bununla ilgili yıllardır en ufak bir çabası gözlenmiyor.

Hocamız buna iki nedenle mecbur aslında:

Birincisi; Profesör olmak bilim adamlığı demek ise, şayet “üniversite öğretmenliği” değilse sadece, bunun böyle olması icap ediyor.

İkincisi; hocamızın yürekten bağlı olduğu inanç sistemi doğruya sahip; yanlışa da karşı çıkmayı kuvvetle emrediyor.

Haliyle bu vahim sorun, bir insan için, bir hekim için, hele hele bir hoca için duyguların beyinsel mi yoksa psikolojik mi olduğundan daha az önemli olamaz, olmamalıdır da!

Hocamızın şahsını tenzih ederek söylüyorum: Esasında sorun mesleki varlık sorunu! Sorun var olma ve yok olma sorunu! Dava alanı pekiştirme, bunun için tıplaştırma, böylece tıbbi metotlara sonsuza dek yer açma davası! Gerisi çelik - çomak, gerisi hikaye! Kitlelerin ruhu bu gayeye hizmet ettiği ölçüde önemli olan basit bir nesne sadece!

PDR UZMANLARINA CEVAP

Son dönemde piyasadaki psikiyatri ve psikoloji tartışmalarına PDR’ ciler de katıldı. Google üzerinden bir tarama yaptığınızda bu konuda yazılmış bazı yazılar çıkıyor karşınıza ve son derece ilgi çekici duruyor. 

Özetle bu yazı ve makalelerde şunlar söyleniyor:

PDR uzmanları her ne kadar ağırlıklı olarak eğitim kurumlarında çalışsalar da aslında eğitimci değillerdir.

PDR’ ciler ruh sağlığı elemanıdır!

Klinik psikologluk PDR uzmanı ve psikologlara eşit mesafededir. Her iki meslek mensupları da klinik psikolog olabilir, olabilmelidir!

Türk Psikologlar Derneğinin adı yanlış, aslında Türkiye Psikoloji Mezunları Derneği olmalıdır! (“Aklın çoksa kendine sakla” türü sözler -medeni bulunmadığı için- gündelik yaşam literatürümüzden çıktı çıkalı bu tarz "had" aşmalar çoğaldı gibime geliyor.)

ÖNCE REHBER ÖĞRETMEN SIFATI BEĞENİLMEDİ

Malum PDR uzmanları eskiden, Eğitim Fakültesi bünyesinde bulunan Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümünden "Rehber Öğretmen" unvanıyla mezun olurlardı. Yıllarca bu unvanın aslında “Psikolojik Danışman” olarak evrimleşmesi gerektiği yönünde şikayetler yapıldı, bu uğurda bir dizi çalışma ortaya konuldu. Sonunda da -Psikolog unvanı girişimleri aynı başarılı sonucu vermese de- bu unvanı kullanabilme savaşı kazanıldı. 

TAM BU NOKTADA ÖNEM KAZANAN, CEVAP BEKLEYEN SORULAR

Eğitimci olmaktan, özellikle danışmanlığı da kapsadığı halde “Rehber Öğretmen” unvanından neden rahatsızlık duyulmuştur? 

Niçin ısrarla, “Psikolojik Danışman” sıfatı talep edilmiştir? 

Bu arayışın arka planında hangi psikolojik sayikler yer almıştır?

Konunun özünü dağıtmamak açısından bu vb. soruların analizini siz okuyuculara bırakıyorum. . 

ŞİMDİ DE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK UNVANI YETERLİ GÖRÜLMÜYOR

Oysa ki eğitim gördükleri bölümlerin tabelasında ortak “Psikoloji” kelimesinin geçiyor olması akademik içerik, verilen nosyon, unvan, yasal tanım, yetki ve işlevler bakımından ayrı ayrı olan iki farklı mesleği tamamen aynı yapmak için yeterli değildir. 

Buradaki aynılaştırma mantığının altında iki meslek unvanından birinde “Psikoloji”, diğerinde ise “Psikoloji-k” kelimelerinin geçmesi, yani arada tek bir harf farkının bulunması, bunun ise o kadar önemli olmaması gerektiği düşüncesi yatıyor olabilir! 

(Halbuki bir harf sırf “bir” sayısı az olduğu için basit bir fark nedeni değildir. Çoğu zaman bir harf “Adam”ı bir anda “Madam” yapabilecek derecede büyük bir fark nedenidir! Sadece bir harfin farklı olması -ki aradaki tek fark bir harften ibaret değildir- “Adam”ı kesinlikle “Madam” yapmayacaktır!) 

SAVCILIK VE HAKİMLİK EĞİTİMİ DE AYNIDIR

Hem eğitim içeriği her ne olursa olsun, belli unvanlar belli kaidelerle kurallara bağlanmıştır. Her içeriği benzeyen mesleği birbirlerinin alanına dahil etmeye, kısa bir üst eğitimle ortak unvanlar vermeye kalkışmak kaosa ve pek çok sakıncaya açık bir hata olacaktır. 

Sözgelimi içerik itibariyle Mimarlık ile Mühendislik eğitimi de birbirine çok yakındır, hatta ikisi de aynı fakülteye bağlıdır. Ancak her iki mesleğin unvan, yetki ve işlev sınırlarını bir ve aynı görmek, salt eğitimsel yakınlığa bakarak ortak unvan talep etmek mümkün olmasa gerektir. 

Yine Hakimlik ile Savcılık eğitimi de benzerdir, hatta tıpa tıp aynıdır. Çünkü her iki meslek mensupları da ortak bir eğitimle, aynı hukuk fakültesinden mezun olurlar. Ancak bir savcının çıkıp da hakim gibi davranmaya çalıştığına, “Biz de aynı eğitimi aldık, biz de yargılama yapalım, biz de ceza verelim” dediğine, mesela hakimlik unvanı talep ettiğine şahit olunmaz! 

Çünkü çoktan çivisi çıkmış, adeta ahı gitmiş vahı kalmış olan bizim alanın dışında hiç bir kimse mesleği ve sahip olunan unvanları sadece alınan eğitimin benzeyen yahut benzemeyen içeriğiyle sınırlı görmez. Son derece çocuksu bir yaklaşımla meseleyi, “O dersi biz de gördük, biz onu da okuduk, o halde aynıyız” meselesi kadar basit algılamaz.

KALDI Kİ EĞİTİMLER EN AZ DAĞLAR KADAR FARKLIDIR

Kaldı ki PDR bölümlerinde rehberlik eksenli, daha çok eğitimde / okul çağı çocuklarında danışmanlık ağırlıklı bir eğitim verilir. Danışmanlık psikolojisi psikolojiyi psikoloji yapan, psikoloğu psikolog haline getiren birçok alt daldan sadece birisidir. Bu alt dallardan birisinde uzman yetiştirmeye yoğunlaşmış bir spesifik eğitim almak yeterli düzeyde ve nitelikte genel psikoloji eğitimi almaktan son derece farklıdır. 

Bu, Eğitim Fakültesinde İlköğretim Matematik Öğretmenliği eğitimi almakla Fen - Edebiyat fakültesinde Matematik Bölümü okumak arasındaki farka da benzetilebilir. İlköğretim Matematik Öğretmenliği sadece ilkokul öğrencilerine matematik öğretmeyi hedefler; dolayısı ile sınırları daha spesifik olan bir eğitimdir. Matematik bölümünde alınan eğitim ise genel olarak matematiği ele alır; o nedenle daha derin ve daha genel bir birikim kazandırır. 

Kaldı ki tüm alt dalların bir bütün halinde ve yeterli sürede öğretildiği bir eğitim almadan psikolog, psikolog olunmadan da klinik psikolog olunamayacağını fark etmek ilk çocukluk çağı düzeyindeki bir kavrayışla bile mümkündür. Mühendis olmadan baş mühendis, hakim olmadan birinci sınıf hakim olunamayacağını görebilen herkes bunu da aynı kolaylıkla algılayabilir!

BİR KISIM HIZ KESMEYEN PDR'CİLERE SORULAR

Burada esas sorulması gereken şudur: 

Neden eğitimi alınan bir alanın verdiği unvan yeterli görülmez? 

Niçin illa ki klinik psikolog unvanı talep edilir? 

Buradaki baskın amil toplum menfaati kaygısı mıdır yoksa psikologluk veya klinik psikolog unvanının kamu ve piyasa nezdinde daha ışıltılı, daha tercih edilmeye yakın bir etiketinin bulunması mıdır?

Bir zamanlar rehber öğretmen sıfatını beğenmeyen, sonunda çok talep ettikleri psikolojik danışman unvanına nail olan, lakin kısa bir zaman sonra bu etiketin de kendilerini kesmediğini gördüğüm bazı PDR’ ciler (hepsini tenzih ediyorum) eğitim psikoloğu, okul psikologu, sosyal psikolog, trafik psikologu ya da kendi alanlarında "uzman psikolojik danışman" olmak için değil de niçin illa ki klinik psikolog olmanın mücadelesini vermektedirler? 

Dediğim gibi, yoksa bu çabanın altında söz konusu unvanın serbest piyasa koşullarında daha fazla danışman çekebileceği beklentisi mi yatmaktadır?

SON BİR ANALİZ

Yeterli miyim - yetersiz miyim demeden piyasaya çıkan, bir süre sonra elde edilen başarısızlıkları mesleklerinin adıyla özdeş kılan, böylece sahip oldukları unvanları talep edilmez hale dönüştürenler kendi elleriyle yol açtıkları bu tabloyu gizlemek için kurtuluşu başka etiketlere sığınmakta buluyorlar. 

Üniversitede alınan unvanın yeterli görülmeyip ismin önünde uzayıp giden bir çok unvan arayışlarını ve etik mi değil mi demeden başka alanlardan kolayca etiket devşirme çabasını bu çerçevede değerlendirmemiz gerektiğini düşünüyorum.